XLM Nedir? Nasıl Çalışır?

XLM Nedir?

Bugün BeInCrypto olarak sizlere ‘XLM Nedir?’ sorusu üzerinden yola çıkarak oldukça kapsamlı bir rehber hazırladık. Gelin birlikte nelerden bahsettiğimize bir göz atalım.

Stellar, Stellar Development Foundation (SDF) tarafından geliştirilen açık kaynaklı, blockchain tabanlı bir veritabanıdır.

SDF, hedefi finansal katılımı daha iyi hale getirmek ve ortalama tüketici için finansal hizmetlerin önündeki engelleri yıkmak olan kâr amacı gütmeyen bir kuruluştur. Bunu elde etmek için ise bu kuruluş, para transferlerini hızlı ve kolay hale getirmek için Stellar’ı inşa etmiştir.

Stellar’ın hedefi, mevcut küresel finansal ortamı bozmaktır. Bunu ise Stellar veritabanının yardımıyla birebir network üzerinden daha hızlı işlemler sağlayarak gerçekleştirir.

Bu Yazıda:

1. Stellar’ın Tarihi
2. Ripple ve Stellar
3. Stellar’ın Ortakları Kimler?
4. Stellar Fikir Birliği Protokolü
5. Stellar Nasıl Kullanılır?
6. Stellar Ödeme Network’ü
7. Stellar için En İyi Cüzdan
8. Stellar Bitcoin’den Nasıl Farklıdır?
9. Sonuç

Stellar’ın Tarihi

• Stellar Development Foundation, 2014 yılında Joyce Kim ve Jed McCaleb tarafından kurulmuştur.
• McCaleb, artık kullanılmayan Mt. Gox borsasının ve merkeziyetsiz dosya paylaşım ağı olan eDonkey’in yaratılışına katkıda bulunmuştur.
• En önemlisi de McCaleb, blockchain tabanlı global ödeme network’ü Ripple’ın ana şirketi olan Ripple Lab’ın ortağı olarak kurulmasına yardımcı olmuştur. Ancak ortaklarıyla ayrı düşmüştür çünkü felsefeleri ve Ripple gemisini nasıl yürütecekleriyle ilgili düşünceleri birbirlerinden farklıdır. En sonunda ise McCaleb, zeki insanların bulunduğu bir takımla Stellar’ı kurmak için onlardan ayrılmıştır.
• Diğer önemli ekip üyeleri arasında Teknoloji Direktörü Nicolas Barry ve Stanford Üniversitesi’nde Bilgisayar Bilimleri profesörü David Mazières yer almaktadır.

Ripple ve Stellar

Stellar ve Ripple arasında filozofik olarak en önemli fark ödemelere yaklaşım şekilleriyle ilgilidir. Stellar’ın amacı hızlı ve düşük maliyetli ödemeleri gönderip almaları için özel olarak gelişmekte olan ekonomilerdeki ortalama insana yardım etmekken, Ripple’ın amacı ise bankaların çok az bir maliyetle ya da maliyetsiz bir şekilde uluslararası hızlı ödemeler gerçekleştirebilmelerini sağlamaktır.

Stellar ilk başta Ripple protokolü üzerine kurulmuştur. Bu detay, birçok insanın Stellar’ı bir Ripple fork’u olarak adlandırmasını da açıklar. Ancak Kasım 2015’te Stellar’ın kaynak kodu Stellar Fikir Birliği Protokolü’yle değiştirilmiştir. Bu yeni kod; Python, Java, Ruby, JavaScript ve .Net de dahil olmak üzere başlıca çeşitli programlama dillerinden Yazılım Geliştirme Kit’leriyle birlikte gelmiştir.

Stellar’ın Ortağı olan Kuruluşlar

Network’ünün ve dijital varlığının benimsenmesini artırma misyonunda Stellar Development Foundation, vakfın ‘projeler’ sayfasında görülebileceği gibi bazı önemli ortaklarla birlikte çalışmıştır. Bunlar:

1. Tempo: Stellar, şimdi Stellar network’ünün Euro dayanak noktası olarak hizmet veren Fransız para transferi hizmet sağlayıcısıyla ortaklık kurmuştur.

2. IBM: IBM ortaklığı, büyük olasılıkla Stellar’ın en üst düzey ittifakıdır. Ortaklık 2017’nin ekim ayında açıklanmıştır ve bu teknoloji devi uluslararası işlemlerini optimize etmesi için Stellar’a yardımcı olur. Anlaşma ayrıca, parayı XLM ile sınır ötesine taşıyacak bir bankacılık kurumları network’ünü de içermektedir.

3. SatoshiPay: Stellar ve SatoshiPay ortaklıklarını 2017 yılında duyurmuştur. SatoshiPay, XLM’yi kendi nano ödeme sisteminin esas kripto para defteri olarak kullanabileceğini açıklamıştır.

• Stellar’ın diğer ortakları ise şunlardır: Flutterwave, HTC Exodus, The White Company, Ownbit, Cowrie, Curv.

Stellar Fikir Birliği Protokolü

Stellar Fikir Birliği Protokolü, Stellar’ın en ayırt edici özelliklerinden biridir. Bitcoin ve Ether fikir birliğine ulaşmak için PoW’u kullanırken Stellar kendi Stellar Fikir Birliği Protokolü’nü kullanır.

Stellar aslında Ripple Fikir Birliği Algoritması ile başlamıştır. Ripple Fikir Birliği Algoritması, Practical Byzantine Fault Tolerant algoritmasıdır ve bu algoritma, bazı node’lar iletişim kurmayı başaramasa ya da dürüst bir şekilde davranmasa da bir dağıtılmış sistemin çalışmaya devam ettiğinden emin olur.

Ripple Fikir Birliği Algoritması Şu Şekilde Çalışır:

1. Merkezi bir otorite önceden tanımlanmış bir onaylayıcı grubunu seçer.
2. Onaylayıcılar, network’ün durumu hakkında ve işlem onayı gibi diğer konularda anlaşarak sistemi yönetir.
3. Onaylayıcıların %66’sı fikir birliğine ulaştığında blockchain’de kaydedilir.

Böylece, network’teki kötü niyetli aktörler %34’lük kısmı oluşturmadığı sürece işler çalışabilir.

• Stellar, Ripple’dan fork’landığı zamana kadar sisteme tutunmuştur. PBFT sisteminde bazı hatalar bulmuşlardır. Ancak aslında Ripple Fikir Birliği algoritmasında hatalar vardır.
• O sırada Stanford Üniversitesi’nde Bilgisayar Bilimleri profesörü olan David Mazières, Stellar Fikir Birliği Protokolü’nü Ripple Fikir Birliği algoritmasına istikrarlı bir alternatif olarak tanıttı.
• PoW’da madenciler, işlemleri onaylamak için yeterli bilgisayar gücüne sahip oldukları sürece katılım gösterebilirler. Ancak PBFT, girişin merkezi bir otorite tarafından çizildiği önerilen bir onaylayıcı listesine bağlı olduğu merkezi ve kapalı bir üyelik sistemidir. Stellar Fikir Birliği Protokol’ü PBFT’yi uygular. Bunun sonucu olarak da bloklanan anlaşmaları en aza indirir ve onları bir oylama sistemi ile nötrler.

Protokol Çeşitleri

• Protokol, oylama ve adaylık protokolleri olmak üzere iki alt protokolden oluşur. Her fikir birliği alanı için adaylık protokolü, aday değerlerini gösterir.

• Sonunda, bir node her bir alan için bir yakınsama değeri üretebilir. Bununla birlikte, yakınsama meydana geldiğinde bunu kavramak imkansızdır ve kötü niyetli node’ların tüm adaylık sürecini sıfırlama olasılığı vardır.
• Node’lar, adaylık protokolünün yakınlaştığını kabul eder etmez oylama protokolü yürütülür. Burada bir oylama aday değerine bağlıdır ve bir node oylamaya bağlı değeri ya taahhüt etmek ya da iptal etmek zorundadır.

• Stellar’ın çalışmasını sağlayan dağıtılmış network, Stellar Core yazılımını çalıştıran sunuculardan oluşur. Bu sunucuların her biri farklı organizasyonlar ve insanlar tarafından yönetilir ve tüm Stellar Core sistemi, network defterinin lokal bir kopyasını yürütür.
• Fikir birliği protokolü, network’ün her üyesinin saniyeler içinde işlem geçerliliği konusunda anlaşmasıyla birlikte ucuz ve hızlı işlemlere izin verir. Stellar işlemlerini deftere güncelleyen tüm node’lar, anlaştıkları diğer güvenilir katılımcılardan mini-network’lerini seçerler.
• Quorum slice’ları olarak bilinen bu mini-network’ler çakışır. Böylece tüm network’ün geçerli bir işlem hakkında bir anlaşmaya varmalarına ve işlemin hızlıca deftere eklenmesine olanak tanırlar.

Quorum ve Quorum Slice’ları

• Bir quorum, dağıtılmış bir sistemde anlaşmaya ulaşmak için gerekli olan node’lar grubudur. Node’lar bir anlaşmaya varmaya çalıştığında iletişim kurarlar ve bir güncellemeyi uygulamaya karar verirler. Bir node eşiği karşılandığında node uygulanır.
• Bununla birlikte quorum slice’ları belirli node’ları bir anlaşma oluşturmaya ikna edebilecek bir çoğunluğun alt kümeleridir. Bu nedenle bir node, birkaç node grubuna ve onların ifadelerine güvenebilir. Bir node çeşitli slice’lara bağlı olabilir ve gereken güven dış bilgilere göre inşa edilebilir.
• Güven, node’un yapılandırma dosyası içinde ayarlanır. Böylece quorum slice’larının dinamik bir şekilde oluşturulmasını ve nihayetinde merkezsizleştirilmeyi mümkün kılar.

• Geleneksel Byzantine Anlaşmaları, bilgilerin nereden geldiğini ayırt etmenin aksine tüm node’ların aynı slice’ları kabul etmesini gerektirir. Bu nedenle quorum’lar ve slice’lar arasında ayrım yapmak imkansızdır. Bu, network’e kapalı ve izin verilen bir üye erişimi gerektiği anlamına gelir.
• Quorum’lar bir node’u paylaşırlarsa kesişirler. Ayrıca, quorum slice’larının herhangi bir quorum kesişimini ihlal etmemesini sağlamaktan da sorumludurlar. Quorum’lar kesişmediği zaman bu durum ayrık (disjoint) quorum olarak bilinir. Bunlar kötü quorum’lardır ve sonuçta fikir birliğini tehlikeye atan çelişkili ifadelere yol açabilirler.

Stellar (XLM) Nasıl Kullanılır?

Stellar Ödeme Network’ü

Stellar merkezi olmayan bir kanalda çalışırken Bitcoin veya PoW mekanizmalarına dayanan diğer network’ler kadar merkezi olmayan bir yapısı olmadığını da belirtmek gerekir.

Stellar Lumens yani XLM’ler önceden çıkarılmıştır ve yaratıcıları verimliliği artırıp gecikmeyi azaltırken merkeziyetini koruyabileceği gerçeğini ortaya koymaktadır. Bununla birlikte bahsedilen şeyler için merkeziyetsizliğinin birazını da feda etmektedir.

Stellar network’ünde Lumens işlem ücretlerini karşılamak için kullanılırlar ve paralar arasında bir köprü görevi görürler.

Lumens etkili havaleler ve sınır ötesi ödemeler sağlamak için oluşturulmuştur. Ripple ve XRP bankaları ve finans kurumlarını hedeflerken Lumens sıradan insanların transfer yapma yeteneğini geliştirmek için çalışmaktadır.

Network’ünü yönetmek ve defter spam’lerini önlemek için Stellar, kullanıcılarının küçük bir işlem ücreti ödemelerini gerektirir ve şu anda 1 XLM olarak ayarlanan minimum hesap dengesini korur.

Ankraj ve Kredi

Ankrajlar, Stellar network’ünde depozito tutabilen ve krediler için ağa bu kredileri verebilen elemanlardır. Stellar bu elemenları farklı paralar ve network arasındaki bir köprü olarak tanımlamıştır.

Ankrajlar genellikle Stellar network’ünde yaratılmayan varlıkları destekler. Bu varlıkların kendilerine genellikle kullanılabilir veya bağlı varlıklar denir. Varlıkların mevduatlarını alır, karşılık gelen hesaplara kredi verir ve bir kullanıcıya verdikleri kredileri alıp cüzdan hesaplarına kredi vererek para çekerler.

Stellar’ın tüm mekanizması tamamıyla ankrajlara bağlıdır ve eğer kullanıcıların kredi tutması ve onlara kredi verme gibi en önemli iki görevlerini yerine getirmek istiyorlarsa güven gereklidir.

Lumen Token’larının Dağıtımı

Stellar network’ü Stellar Development Foundation tarafından yaratılmıştır. Token’lar ilk oluşturulduğunda 100 milyarı basılmıştır ve ilk beş yıl için bu sayı %1’lik bir artışla devam etmiştir. Bu, Ekim 2019’da sona ermiştir ancak Lumen tedariği Kasım 2019’da azalmıştır.

Stellar, şu anda sirkülasyonda 50 milyar token olduğunu ve daha fazla coin basmayacaklarını geçen yıl onaylamıştır. Bu 50 milyarın içerisinde Stellar Development Foundation 30 milyarını tutmaktadır. Geriye kalan 20 milyar ise sirkülasyonda bulunmaktadır.

Stellar ve Bitcoin

• Stellar, Bitcoin’in yetersiz işlem işleme hızı nedeniyle mücadele ettiği bir sorun olan sınır ötesi ödemeleri basitleştirmeye yardımcı olmak için oluşturuldu.
• Diğer bir yandan Stellar, Bitcoin network’ündeki ortalama 5 ile karşılaştırıldığında saniyede 1000 işlemden fazla bir hız ile Bitcoin’den daha hızlı işlem işleme yeteneği sunar. Bunun nedeni ise tüm Stellar node’larının bütün işlemleri doğrulamasının gerekli olmamasıdır. Bunun yerine bir node, güvenilir ortak node’lar setini seçer ve bunların hepsi bir grup oluşturur. Her bir grup birbirinden bağımsız olarak çalışır. Böylece daha hızlı işlemler gerçekleştiğinden emin olur.

• Aynı aerodinamik süreç, Stellar’ın sınır ötesi işlemlerde işleme gecikmelerini nasıl ortadan kaldırdığını da oluşturur. Kuruluş aynı zamanda merkeziyetsiz bir borsa gibi kurulmuş olan StellarX adında kendi trading piyasasına bile sahiptir ancak onlar durumun böyle olmadığını belirtirler. Çünkü trading piyasasının gerekli noktaları olan gözetime, anahtarlara ve trading sistemine sahip değildir. Stellar, StellarX’i herkesin erişebileceği Stellar trading ortamı için bir Grafik Kullanıcı Arayüzü olarak tanımlar.

En İyi Stellar Cüzdanları

1. Ledger Nano S

• Ledger Nano S bir donanım cüzdanıdır. Bu, şebekeden bağımsız olduğu ve bir noktaya kadar internet bağlantısı olmadan çalışabileceği anlamına gelir. Nano S, geniş varlık desteğinin, yenilikçi tasarımın ve mükemmel fiyatın bir araya getirilmesi sayesinde listenin geri kalanının üzerinde bir yer edinir.
• Cüzdan, XLM ile birlikte Bitcoin, Ether, Litecoin ve XRP gibi diğer popüler kripto paraları da destekler.
• Nano S, rahatlık ve güvenlik sunan Stellar Hesap Görüntüleyicisi ile kolayca senkronize edilebilir. Ledger Nano S ile ilgili daha fazla bilgi almak isterseniz donanım cüzdanları yazımızı buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.

2. Atomic Wallet

• Atomic, 300’den fazla dijital varlığı destekleyen gözetimsiz, çok para birimli bir cüzdandır. Bu cüzdan, güvenli bir ortamda XLM değişimi, yönetimi ve alımı gerçekleştirmenize izin verir.
• Atomic; macOS, Windows ve Linux da dahil olmak üzere çoğu işletim sistemini destekler. Ayrıca, mobil cihazlarınız için Android ve iOS uygulamaları da bulunmaktadır.
• Atomic, cihazdaki zekayı kullanır ve tüm özel anahtarları cihazınızda saklar. Ayrıca bir şifre ve 12 kelimelik hatırlatıcı bir seed phrase’ine de sahip olursunuz.
• Atomic Wallet’da ayrıca uygulama içi satın alma seçeneği vardır. Simplex tarafından güçlendirilen bu cüzdan birkaç tıklamayla kredi kartınızı kullanarak Stellar Lumens’i ve diğer dijital varlıkları almanıza izin verir. İşlem ücretleri ise %2 olarak belirlenmiştir.

3. Stellar Desktop Client

• Stellar Desktop Client çok yönlü bir cüzdandır. İnternet bağlantınıza göre hem sıcak hem de soğuk cüzdan olarak görev yapar.
• Cüzdan kolay kullanımlı bir masaüstü platformuyla birlikte gelir. Ayrıca, ya yeni bir cüzdan yaratmanıza ya da eski bir tanesini restore etmenize olanak tanır.
• Bilgisayarınızda yaratılan ve yine orada saklanan bir şifre tarafından korunur. Masaüstü cüzdanı olarak karşımıza çıkan bu platformda, kötü niyetli saldırganların paranızı çalmasını önlemek için parolalarınızı güvenli bir yerde veya bilgisayarınızdan uzak tutmanızı şiddetle öneririz.

4. Stronghold Wallet

• Stronghold, Stellar blockchain’inde çalışan çok paralı bir cüzdandır. Stronghold kendisini, XLM için Stellar network’ünün itibari para dönüşümlerine iki türlü de izin veren bir sistem olarak tanımlamıştır. Stellar network’üne yerleştirilerek bu cüzdan, varlıklarınızı korumak için meşru ve güvenli bir yer olarak lanse edilir.

5. Guarda Wallet

• Guarda cüzdanı, Lumen ve diğer üst düzey kripto paraların trading’ini destekleyen çok platformlu ve gözetimsiz bir cüzdandır. Kripto para trading yetenekleri ve özel ücretler içerir. Genellikle tüm standartlara göre her şeyi kapsayan bir cüzdan olarak görülür.
• Masaüstü, web ve mobil sürümleri mevcuttur. Google Chrome tarayıcısı için özel bir uzantısı da bulunmaktadır.
• Cüzdan ayrıca borsaların özelliklerini sağlar ve kullanıcılar da Lumen satın alımlarını doğrudan cüzdandan yapmak için kredi kartları kullanabilir. Guarda’da yeni bir cüzdan oluşturmayı veya mevcut cüzdanınızı yazılıma aktarmayı da seçebilirsiniz.

6. Lobstr Wallet

• Lobstr Wallet, sadece Stellar için olan bir cüzdan olarak yaratılmıştı. Jed McCaleb bu cüzdanı, Stellar’ın banka dışı bankacılık işlemlerini gerçekleştirmesine uygun olarak oluşturmuştu.
• Cüzdan, XLM için en güvenli cüzdan seçeneklerinden biri olarak lanse edildi ve ilk yaratıldığı zamanlarda XLM satın alımı için kullanılan ilk yollardan biriydi. Günümüzde ise Lobstr, bir web uygulaması ile birlikte iOS ve Android’de de bulunmaktadır.
• Beklendiği gibi Lobstr, Stellar network’üne dayanır ve hatta Stellar’ın kendisi tarafından onaylanmıştır. Bu cüzdandaki coin’ler network’te saklanır. Böylece tamamıyla güvende olduklarından emin olunur. Özel anahtarlarınızı kaybettiğinizde geri almak için hiçbir yol olmasa da onların da güvenliğinden emin olurlar. Bu aslında özel anahtarınızı kaybetmenin paranızı tamamen kaybetmek anlamına geldiğini gösterir.

Sonuç

Stellar, kesintisiz ve daha hızlı sınır ötesi ödemeler yapılmasına yardımcı olan bir platform olarak geliştirilmiştir. Ancak her kripto para firması gibi bu misyondaki başarısı büyük bir oranda kısıtlıdır.

Yıllar boyunca bazı büyük şirketlerle ortaklığını duyururken aynı zamanda XLM, genel olarak kabul görmeyişi yüzünden oldukça zorlanmıştır. Bunun ise farklı farklı sebepleri vardır. . Ancak bazı insanlar, pazarlama eksikliği ve uzlaşma sorunları gibi faktörlerin bir kombinasyonunun en üstte olduğuna inanmaktadır.

Stellar ve sahip olduğu yerel kripto para, az yaptıkları ya da hiç yapamadıkları pazarlama nedeniyle oldukça popüler değildir. Bunun ardından ise XRP gibi diğer dijital varlıklarda bulunmayan geçmiş fikir birliği ikilemi sorunu bulunmaktadır. Ayrıca kuruluşun fonlarında, kar amacı gütmeyen bir kuruluş tarafından yaratılan bir varlığa şeffaflık ve güven sağlamaya yardımcı olan denetimler yoktur. Tüm bu dezavantajların yanında Stellar’ın Lumen’i hala piyasadaki en iyi kripto paralardan biri olarak bulunmaktadır. Coinmarketcap’ta 774.237.133 dolarlık piyasa değeriyle 12. sırada yer almaktadır.

Türkiye’deki en iyi kripto para platformları | Nisan 2024

YouHodler Keşfet →

BingX Keşfet →

PrimeXBT Keşfet →

Coinrule Keşfet →

BYDFi Keşfet →